چکیده فارسی: کاربرد قرآنی میثاق غلیظ در ازدواج، نشانه اهمیت پیمان زناشویی و نهاد خانواده است. این تاکید و تشدید در پیوند ازدواج، مستلزم احکامی است که در این تحقیق، به لوازم فقهی میثاق غلیظ تعبیر کرده ایم. هدف از این تحقیق، معرفت افزایی نسبت به حقیقت پیوند ازدواج به منظور پیشگیری از آسیب هایی است که نهاد خانواده با تاثیرپذیری از تحولات عصر جدید با آنها روبرو شده است. برای دست یافتن به این هدف، با روش تحلیل متنی در آیه 21 سوره نساء و با گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای و استناد به منابع تفسیری و فقهی، به لوازم فقهی میثاق غلیظ در روابط خانوادگی (ازدواج و طلاق) پرداخته ایم. لزوم ایجاب و قبول لفظی و بطلان ازدواج های بی پایه و اساس مانند ازدواج سفید، هم باشی و معاطاتی، شاهدگرفتن در عقد ازدواج، تعهد مالی (مهریه، نفقه و ارث) و تمکین، از لوازم فقهی میثاق غلیظ در گستره ازدواج است. اجرای طلاق با صیغه، لزوم شاهدگرفتن، بقای پیوند زناشویی در برخی صور طلاق (رجعی) و عده وفات و جایزنبودن اخذ مهریه پرداخت شده نیز از لوازم فقهی میثاق غلیظ در حوزه طلاق است. (چکیده عربی: یدلّ استخدام وصف "المیثاق الغلیظ" فی القرآن الکریم عن الزواج على,أهمیة عقد الزواج ومؤسسة الأسرة. ویستلزم هذا التأکید والتشدید فی عقد الزواج بعض الأحکام، حیث یشیر الباحث فی المقالة التی بین یدی القارئ الکریم إلى,المستلزمات الفقهیة للمیثاق الغلیظ. وتهدف المقالة إلى,زیادة المعرفة بحقیقة الزواج لغرض الحدّ من الأضرار التی تواجهها مؤسسة الأسرة متأثرةً من تطورات العصر الحدیث. وللحصول على,هذا الهدف، فتطرق الباحث إلى,المستلزمات الفقهیة للمیثاق الغلیظ فی العلاقات الأسریة (الزواج والطلاق) اعتماداً على,منهج التحلیل النصیّ فی الآیة 21 من سورة النساء ومن خلال جمع المعلومات على,أساس المنهج المکتبی والاستناد إلى,المصادر التفسیریة والفقهیة. وتعدّ ضرورة الإیجاب والقبول اللفظی، وبطلان الزیجات التی لا أساس لها کالزواج الأبیض، والمساکنة، والنکاح المعاطاتی، والشهادة فی عقد الزواج، والالتزام المالی (المهر، والنفقة، والإرث)، والتمکین من جملة مستلزمات المیثاق الغلیظ فی مجال الزواج، کما تعدّ وقوع الطلاق بالصیغة، وضرورة الشهادة فی الطلاق، وبقاء عقد النکاح فی بعض صور الطلاق (الرجعی)، وعدّة الوفاة، وعدم جواز أخذ المهر المدفوع من المستلزمات الفقهیة للمیثاق الغلیظ فی مجال الطلاق.)

با تبلیغ فرهنگ جوامع غربی، خانواده و عنصر مهم وفاداری در معرض تهدید و آسیب جدی قرار گرفته است. در جامعه اسلامی برای پایداری نهاد خانواده توجه به آموزه های قرآنی و لزوم کاربست آن در رابطه زناشویی ضروری می نماید. قرآن از ازدواج با تعبیر «میثاق غلیظ» یاد کرده است. بر اساس آن، ازدواج یک تعامل روحی روانی شمرده می شود. هم چنین ازدواج بر این اساس، پیمان محکمی به شمار می رود که باید محبت و انسانیت، محور ارتباط زن و شوهر باشد. قرآن نیز یادآوری خاطرات شیرین میان زن و شوهر را مفید می داند. این عوامل می تواند از مولفه های وفاداری در قرآن محسوب شود.

پژوهش حاضر با استناد به آیات قرآن و دیدگاه های واژه شناسان و مفسران به تحلیل معناشناختی از تعبیر قرآنی «میثاق غلیظ» پرداخته تا جایگاه والای پیمان زناشویی و ضرورت وفاداری به آن را تبیین کند، آن گاه دو عنصر ایمان که ریشه در حوزه درونی انسان ها دارد و معاشرت به معروف که مربوط به حوزه اخلاق و رفتار آدمی است، به عنوان مولفه های بنیادین و تاثیرگذار در فرایند وفاداری به پیمان همسر کنکاش شده تا راهبردهایی برای تحقق اهداف اصل 10 قانون اساسی مبنی بر پاسداری از قداست خانواده و استواری روابط خانوادگی ارائه کند و در پایان پیشنهاد کرده در قانون مدنی وفاداری به میثاق همسری در ضمن وظایف همسران تصریح شده و کاربرد واژه میثاق در پیمان ازدواج در متون آموزشی، رسانه های جمعی و محاورات عمومی عنایت شود.

چکیده فارسی:انتظار منجی و ایده آینده بهتر، به عنوان حقیقتی قابل احترام در شرایع آسمانی است. درباره حقیقت انتظار به عنوان پیمانی آسمانی در ذهن و زندگی پیامبران الهی و امت های آنان از آغاز تاریخ نبوت در نگاه قرآن، پژوهش درخوری انجام نشده است. بررسی های انجام یافته بیانگر آن است که توجیه انتظار به صورت جریانی پیوسته در تاریخ نبوت در آیه 81 سوره آل عمران قابل تحقیق است. بر اساس این آیه بن مایه اصلی مقاله حاضر، تبیین فلسفه اصل انتظار به مثابه عامل رشد روانی امت ها و تمرین و تحصیل آمادگی هرچه بیشتر در جهت پذیرش وضعیت بهتر در تمامی عصرها و نسل ها می باشد. حقیقتی که می توان از آن به عنوان یکی از علل اساسی پنهان ماندن زمان ظهور منجی در حکمت خداوندی یاد کرد.   چکیده عربی:إن انتظار المنجی و فکرة المستقبل الافضل، حقیقة جدیرة بالاحترام فی الشرائع السماویة. لم یجری بحث معمق حول حقیقة الانتظار کمیثاق سماوی فی أذهان و حیاة الأنبیاء وأممهم، منذ بدایة تاریخ النبوة فی منظار القرآن. و اما ما أجری من بحوث یشیر أن الانتظار کتیار متصل فی تاریخ النبوة یمکن أن یجری تقصیه فی الآیة 81 من سورة آل عمران. و وفقا لهذه الآیة فان الجوهر الأساسی الذی تنطوی علیه هذه المقالة هو تبیین الفلسفة الأساسیة للانتظار باعتباره عنصرا لتنمیة الامم نفسیا، و اکتسابا للاستعداد و تمرینا علی أقصی مدی ممکن من التأهب لحصول وضع أفضل فی جمیع العصور والأجیال. و هی حقیقة یمکن الاشارة إلیها کواحدة من الأسباب الأساسیة لبقاء ظهور المنجی قضیة خافیة فی الحکمة الإلهیة.

یکی از مفاهیم بنیادی مشترک در مسیحیت و اسلام مفهوم "میثاق" است. اهمیت و جایگاه این مفهوم در این دو دین موجب طرح این پرسش می شود که آموزه ی میثاق چیست و ناظر بر چه نوع رابطه ای میان خدا و انسان در این دو دین است. در پاسخ به سؤال مذکور و با بررسی تطبیقی و تحلیلی این فرضیه مورد ارزیابی قرار می گیرد که در هر دوی آن ها میثاق به معنی رابطه ایی دو جانبه میان خدا و انسان است و مفاد اصلی آن عبارت از این است که خداوند به انسان حیات می دهد و وظیفه ی انسان در قبال آن اطاعت از اوست. در مسیحیت انواع میثاق مطرح است اما در اسلام تنها یک نوع میثاق وجود دارد. این پژوهش به این نتیجه می رسد که منظور از میثاق در مسیحیت خود حضرت مسیح (ع) است اما در اسلام بیشتر توجه به نوع انسان است و پیامبر تنها مذکِر است.

چکیده فارسی:خانواده، هسته طبیعی و سنگ بنای اجتماع بشری است. قرآن و کتب آسمانی به این واحد پر اهمیت، عنایت خاص داشته و شیوه های تحکیم آن را به طرق مختلف متذکر شده اند. یکی از تعابیر قرآن در این باب، تعبیر «میثاق غلیظ» است که ترکیبی مقدس و متعالی با بار معنایی ویژه است.این مقاله از مفهوم «میثاق غلیظ»، و برای تبیین اهمیت آن، از نحوه و سیاق های استعمال آن در قرآن و نیز از واژه های مرادف و مرتبط با آن می گوید. همچنین، مفهوم آن را در کتاب مقدس به صورتی گذرا، دنبال می کند، و از آنجا که «میثاق غلیظ» در مثلثی میان خدا، زن و مرد (از پیامبران الهی تا انسان های عادی) واقع می شود، نقش زن در تاریخ شرایع و ادیان و کانون خانواده و حیات انسان را در این بین نیز مورد توجه قرار می دهد.   چکیده عربی:ان الاسرة کوحدة اجتماعیة تشکل النواة الاصلیة والحجر الأساسی للاجتماع البشری. و قد أعار القرآن والکتب السماویة اهتمامها الخاص لهذه الوحدة المهمة جدا، و جاء هذا الاهتمام بطرق مختلفة و بأسالیب مناسبة و کان تعبیر القرآن فی هذه الشأن هو «میثاقا غلیظا» و هی عبارة مرکبة مشحونة بقدسیتها و تعالیها و تحمل ثقلا معنویا خاصا.هذه المقالة أتت بدراسة حول مفهوم و معنی هذه العبارة و ترید ان تبین اهمیتها و ماتنتج عنها و کیفیة استعمالها و مکانتها فی القرآن الکریم من حیث النظم والترتیب کما درست مترادفات و مفردات ترتبط بها. و اشارت ایضا و بصورة عابرة عن مفهومها فی الکتاب المقدس. و لما کان المیثاق الغلیظ یدور فی مثلث (الله والمرأة والرجل) والرجل فی جمیع مستویاته من الانبیاء حتی الناس العادیین فإنه یهتم أیضا بدور المرأة فی تاریخ الشرائع والأدیان و معرفة دائرة الأسرة و حیاة الإنسان.

در این مقاله اخلاق وفاداری به همسران در چهارچوب اسلام مورد بحث قرار می گیرد. بدین منظور ابتدا به معناشناسی این واژه در حوزه گستره مفهومی آن پرداخته می شود، سپس با استناد به کلام الهی در قرآن، میثاق غلیظ بودن عقد ازدواج، و بر محور رضایت الهی زیستن به عنوان شاخصه های ارزشی وفاداری بین همسران تحلیل می شوند. هنگامی که در خانواده اصل رضایت الهی باشد و ازدواج میثاقی محکم در حیطه فرمانروایی او و وفاداری به عهد و پیمان ها نشانه ایمان، روح وفا به همسر در همه ابعاد زندگی مشترک جریان می یابد. پایبندی به اخلاق وفاداری به همسر نمودهای بسیاری در عرصه های مختلف زندگی و نقش مهمی در سلامت روحی و جنسی خانواده دارد. آموزه های قرآنی جای هیچ گونه مجوزی برای عدم وفاداری در لوازم و تعهدات ازدواج باقی نمی گذارد.

شناخت کارکردهای هدایتی آیات و به کارگیری این کارکردها در هدایت انسان ازجمله اهداف درک و فهم قرآن کریم است که غالب پژوهش های تفسیری و تدبّری پیرامون آیات قرآن کریم نیز در همین راستا صورت می گیرد. آیۀ 172 سورۀ اعراف که به آیۀ میثاق شهرت دارد یکی از آیاتی است که بیشتر، از جنبۀ شرح عالم غیب بررسی شده و کمتر به کارکرد هدایتی آن پرداخته شده است. در این جستار، به منظور دست یابی به کارکرد معرفتی و هدایتی آیۀ میثاق، به روش توصیفی_تحلیلی، عالم ذر و بررسی ماهیت انسان در این عالم، تبیین شده است که نشان می دهد شهود حق در عالم ذر برای انسان صورت گرفته است و انسان در این عالم، عبودیت، مربوبیت و مظهریت را با شعور و ادراک پذیرفته است. همچنین انسان با شهود قلبی می تواند انتساب خود را به ذات خداوند در حیات دنیوی بیابد. آگاهی به این اتصال و مفاد آن که در فطرت انسان نمود ظاهری دارد، به انجام احکام و عبادات دینی، اشتیاق می دهد و ظهور و فعلیت اوصاف حق برای انسان به عنوان تنها راه کسب آرامش و آسایش نمود می یابد.